درمان وزوز با روش TAT، CBT و TRT

 

روش TRT (Tinnitus Retraining Therapy) در سال 1980توسط justerboff توسعه یافت و اکنون در ۲۰کشور دنیا به عنوان روش موفقیت آمیز درمانی وزوز شناخته می شود .
این مدل با فرض درگیری سیستم لیمبیک (درک احساسات ) و سیستم اتونوم در درک وزوز بیان می شود .

✳️اساس فیزیولوژیکال و سایکولوژیکال این روش به شرح زیر می باشد :

1⃣پردازش اطلاعات در هر سیستم حسی از جمله شنوایی در چند سطح رخ می دهد .

2⃣سیستم شنوایی در ارتباط نزدیکی با بخشی از مغز که مسئول کنترل احساسات (لیمبیک ) وبخش دیگری که مسئول پاسخ اتونومیک در مواقع خطر (سیستم عصبی اتونوم) می باشد٬ دارد.

3⃣ ارتباطات در دستگاه عصبی به طور مداوم اصلاح می شود ٬ در نتیجه نسبت به یک سیگنال مشخص افزایش و نسبت به سیگنال بی اهمیت٬ کاهش پاسخ عصبی مشاهده می شود.

4⃣ درک اصواتی که برای فرد تازه هستند یا در ارتباط با یک تجربه ی منفی هستند سبب ایجاد پاسخ ترس در بدن می شوند.

⭕️در روش TRT باید سعی کنیم که مغز بیمار سیگنال وزوز را به عنوان یک سیگنال بی اهمیت طبقه بندی کرده و به آن عادت کند .
برای رسیدن به این هدف باید دو اصل زیر را مدنظر قرار دهیم :

🔆حذف ارتباطات منفی با درک وزوز
🔆طی درمان سعی کنیم از کشف وزوز جلوگیری کنیم .

روش TRT دارای دو مولفه ی مشاوره و صدا درمانی می باشد .

✳️جهت دستیابی به این اهداف اولین قدم مشاوره است ٬ درمانگر می بایست اساس عملکرد سیستم شنوایی و ارتباطات مغزی دخیل در درک وزوز را برای بیمار تشریح کند. طی مشاوره به انگیزه ٬ تعاملات فردی و اجتماعی بیمار و علت دقیق ترس و عکس العمل منفی او نسبت به وزوز را جویا شوید و با تکیه بر پایه های علمی و فیزیولوژیکال سیستم شنوایی در ارتباط با وزوز ٬ ترس و نگرانی را کاهش دهید .

علاوه بر مشاوره ٬ استفاده از سمعک یا ژنراتور های صوتی جهت به کارگیری سیستم اتونوم و عادت پذیری به وزوز ٬ در گام های بعدی قرار میگیرد .
به یاد داشته باشد در صورت تجویز ژنراتور های صوتی ٬ باید سیگنال وزوز و صدای ژنراتور هردو برای فرد قابل کشف باشند. سعی نکنید وزوز را کاملا بپوشانید .

اصوات طبیعی یا پهن باند به دلیل درگیری سلول های عصبی در پهنای فرکانسی وسیع تر ٬ عادت پذیری بهتری را سبب می شوند.

🔆به دلیل پلاسیسته عصبی و عادت پذیری، این روش به عنوان یک روش موفق درمانی وزوز در دنیا مطرح می شود.

 

درمان وزوز با روش TAT:

روش درمانی TAT( Tinnitus Activities Treatment) با استفاده از مشاوره ٬ صدا درمانی و دیگر فعالیت هایی براساسCBT( Cognitive behavioral therapy) ٬ کمک به کاهش آزار دهندگی وزوز می کند . این روش بر4 مقوله ی اصلی تمرکز دارد :

1⃣احساسات و تفکرات بیمار :
جهت اطلاع از احساسات واقعی بیمار ٬ سوالات زیر را از وی بپرسید:
چرا بیمار مراجعه کرده است ؟
انتظار بیمار از شما چیست؟
آیا بیمار تنها به شما مراجعه کرده یا همراه و حامی دارد ؟
تحت تاثیر وزوز چه تغییراتی در زندگی بیمار رخ داده است ؟

به صحبت های بیمار کاملا گوش دهید . به او اطلاعاتی درباره ی شنوایی ٬کم شنوایی٬ فعالیت حلزون و عصب شنوایی در کد کردن اطلاعات شنوایی٬ وزوز و تاثیر توجه بر آن ٬ تغییر سبک زندگی و…دهید .
سعی کنید به نقش توجه و برداشتن فوکوس از وزوز به دیگر فعالیت ها ، لذت بردن از ورزش ٬ یادگیری مهارت های جدید و… بپردازید .

2⃣خواب:
در این بیماران به شدت برنامه خواب تحت تاثیر وزوز قرار میگیرد .جهت بهبود برنامه خواب فاکتور های زیر را مدنظر قرار دهید :
🔅 درک الگوی نرمال خواب
🔅یافتن فاکتور هایی که بر خواب اثر گذارند(استرس٬، نویز محیطی٬ دمای اتاق)
🔅حذف آیتم هایی که سبب برهم خوردن خواب می شوند
🔅پرهیز از خوردن الکل ٬ کشیدن سیگار یا خوردن غذا پیش از خواب
🔅پخش یک صدای زمینه ( موزیک یا اصوات طبیعی) به هنگام خواب

3⃣شنوایی:
به بیمار اطلاع دهید که وزوز سبب بروز کم شنوایی نمی شود اما بر درک گفتار اثر میگذارد و حواس بیمار را از فوکوس بر گفتار پرت می کند زیرا وزوز سبب پوشش صداهای اطراف می شود. به علاوه به تاثیر وزوز و کم شنوایی بر ارتباطات فرد نیز بپردازید .
در صورت وجود کم شنوایی در کنار وزوز ٬ به تاثیر سمعک بر کم شنوایی ٬ مزیت شنوایی دوگوشی و سبک زندگی اشاره کنید

4⃣تمرکز:
به بیمار آموزش دهید بر روی فعالیت های روزمره تمرکز کند و توجه خود را از وزوز به امور دیگر تغییر دهد . سعی کند از محرک هایی که سبب پرت شدن حواس می شودیا آزار دهنده هستند پرهیز کند . سعی کنید اعتماد به نفس بیمار را افزایش دهید.

شرکت فعال در جلسات درمانی، نت برداری کردن (کلیه فعالیت های روزمره در خانه و جامعه)، تکرار اطلاعات، سازماندهی و طبقه بندی کمک به بهبود روند درمانی در این روش می کند.

 

درمان وزوز با روش CBT:

روش CBT (cognitive behavioral Therapy) یک روش تایید شده ی بالینی است که هدف آن تغییر چگونگی دریافت و درک وزوز است . این روش یک اصل مهم در تغییر پاسخ احساسی بیمار به وزوز می باشد ‌. در واقع این روش یک فرم مشاوره سایکولوژیکال بوده که بر تفکر فرد اثرگذار می باشد .سپس تفکر بر رفتار و رفتار نیز در تعامل با احساسات بوده و سبب تغییر احساسات فرد می شود. CBT شامل مهارت هایی است که به بیماران آموزش داده می شود٬ تمرین می شود و طی روز ٬ خصوصا بهنگام استرس انجام می گردد .

⭕️موارد زیر را در گام های نخست تعیین کنید :
1⃣ تعیین افکار و رفتار بیمار در واکنش به وزوز ٬ آیا بیمار مکررا عصبانی میشود؟ آیا به مرز خودکشی رسیده است؟

2⃣تعیین لیست اختلالات شناختی و قضاوت های بیمار پیرامون وزوز

3⃣تعیین عملکرد های غیر عادی بیمار در مقابل وزوز (منزوی شدن )

❇️سپس برنامه جامع CBT را که در حیطه های زیر می باشد اجرا کنید :

🔆تغییر تفکر :
جهت تغییر نگرش نسبت به وزوز و ریکاوری فکری٬ استراتژی های زیر کمک کننده است :
۱- عادت پذیری نسبت به وزوز را به بیماران خود آموزش دهید .( مکانیسم وزوز و بی اهمیت بودن آن که کمک به عادت پذیری می کند )

۲- از بیمار درخواست کنید چند علتی که وزوز را برای او نگران کننده میکند یادداشت کند

۳-موقعیت هایی که طی تعامل با دیگران به مشکل برمی خورد یا وزوز سبب مجادله بیمار با اطرافیان می شود٬ یادداشت کنید .

🔆آگاهی :
داشتن آگاهی نسبت به وزوز به عنوان یک واقعه ی غیر قابل کنترل ٬ سبب آداپته شدن نسبت به آن می شود .فرد آگاهانه تلاش کند توجه خود را از وزوز به دیگر وقایع روزمره تغییر دهد . کاهش توجه به وزوز سبب پذیرش آن و عادت پذیری نسبت به آن می شود .

🔆 آرامش :
استرس سبب بلندی و آزاردهنده تر شدن وزوز می شود آرامش ذهنی کمک به کاهش فشار و بهبودی روند ریکاوری می شود .

🔆 تشویق بیمار به فعالیت :
بهترین راه تقویت عادت پذیری نسبت به وزوز برگشتن بیمار به فعالیت های روزمره و ایفای نقش اجتماعی٬ لذت بردن از زندگی و افزایش اعتماد به نفس می باشد

🔆حساسیت زدایی :
قرار گیری فرد در موقعیت های اضطرابی و سعی در کنترل رفتار و واکنش نسبت به وقایع ٬ کمک به عادت پذیری وی می کند.

✅مدت زمان درمانی در این روش 8-6 هفته تخمین زده می شود ‌.